Nowe Przepisy UE Wprowadzają „Warstwę Transparentności” dla Modeli AI
Od 2 sierpnia 2025 roku wchodzą w życie kluczowe przepisy unijnego Aktu o sztucznej inteligencji (AI Act), które nakładają nowe obowiązki na dostawców modeli AI ogólnego przeznaczenia (GPAI). Wprowadzają one de facto „warstwę transparentności”, która ma na celu zwiększenie przejrzystości i bezpieczeństwa tych technologii. Pełna zgodność z całym rozporządzeniem będzie wymagana do 2027 roku.
Termin „warstwa transparentności” nie jest oficjalnym, prawnym sformułowaniem z AI Act, lecz trafnym opisem zestawu obowiązków, które mają uczynić działanie zaawansowanych modeli AI, takich jak GPT-4, bardziej przejrzystym dla regulatorów, deweloperów i użytkowników.
Czym są modele GPAI?
Modele AI ogólnego przeznaczenia (General Purpose AI – GPAI) to potężne systemy sztucznej inteligencji, trenowane na ogromnych zbiorach danych, które mogą wykonywać szeroki zakres zadań. Stanowią one fundament dla wielu aplikacji i usług, z których korzystamy na co dzień – od generowania tekstu i obrazów po analizę danych. Ze względu na ich wszechstronność i rosnący wpływ, Unia Europejska uznała za konieczne wprowadzenie dla nich specjalnych regulacji.
Kluczowe Obowiązki od 2 Sierpnia 2025
Nowe regulacje, które zaczną obowiązywać, zmuszą dostawców modeli GPAI do większej otwartości. Główne wymogi to:
- Prowadzenie szczegółowej dokumentacji technicznej: Dostawcy będą musieli precyzyjnie dokumentować proces trenowania modelu, zastosowane zbiory danych oraz wyniki testów i ewaluacji jego działania.
- Dostarczanie informacji innym firmom: Firmy integrujące model GPAI ze swoimi systemami (np. aplikacjami) muszą otrzymać od jego twórców jasne informacje o jego możliwościach i ograniczeniach. Ma to pomóc w zapewnieniu zgodności finalnego produktu z prawem.
- Udostępnianie podsumowania danych treningowych: Kluczowym elementem transparentności jest obowiązek publikowania zwięzłego podsumowania treści użytych do trenowania modelu.
- Polityka poszanowania praw autorskich: Dostawcy muszą wdrożyć i egzekwować wewnętrzne zasady, aby zapewnić, że proces trenowania ich modeli jest zgodny z unijnym prawem autorskim.
Modele uznane za stwarzające ryzyko systemowe (ze względu na swój duży wpływ) będą podlegać jeszcze bardziej rygorystycznym obowiązkom, takim jak przeprowadzanie zaawansowanych ocen i zgłaszanie poważnych incydentów do Komisji Europejskiej.
Harmonogram Wdrożenia AI Act
Akt o sztucznej inteligencji jest wprowadzany etapami, aby dać firmom i instytucjom czas na dostosowanie się do nowych wymogów:
- Luty 2025: Weszły w życie zakazy dotyczące praktyk AI uznanych za niedopuszczalne (np. systemy manipulacji behawioralnej).
- 2 sierpnia 2025: Rozpoczyna się stosowanie przepisów dotyczących modeli GPAI.
- 2027: Oczekuje się, że do tego roku wszystkie podmioty objęte regulacją będą musiały wykazać pełną zgodność ze wszystkimi jej postanowieniami, w tym z wymogami dla systemów AI wysokiego ryzyka.
Wprowadzenie „warstwy transparentności” dla modeli GPAI jest jednym z najważniejszych kroków w globalnych dążeniach do budowy odpowiedzialnej i godnej zaufania sztucznej inteligencji. Ma to zapewnić, że technologie te będą rozwijane i wykorzystywane w sposób bezpieczny, etyczny i zgodny z prawami podstawowymi obywateli UE.
Oficjalne Źródła Prawne i Rządowe
Te dokumenty i strony stanowią podstawę prawną i oficjalną interpretację przepisów.
- Tekst Aktu o Sztucznej Inteligencji (AI Act)
- Link: EUR-Lex (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej)
- Opis: To najważniejsze, pierwotne źródło. Obowiązki dotyczące modeli AI ogólnego przeznaczenia (GPAI), które tworzą „warstwę transparentności”, znajdują się w Tytule VIII A (artykuły 52c, 52d, 52e). To oficjalny dokument, na którym opierają się wszystkie inne analizy.
- Portal Gov.pl – Ministerstwo Cyfryzacji
- Link: Informacje o wdrożeniu Aktu o AI
- Opis: Oficjalna strona polskiego rządu, na której Ministerstwo Cyfryzacji publikuje informacje o procesie wdrażania AI Act w Polsce, w tym harmonogramy, wyniki konsultacji publicznych i wyjaśnienia dotyczące nowych obowiązków.
- Komisja Europejska – Kształtowanie Cyfrowej Przyszłości Europy
- Link: Akt w sprawie sztucznej inteligencji
- Opis: Strona unijna, która w przystępny sposób wyjaśnia cele, założenia i kluczowe elementy rozporządzenia, w tym podział systemów AI ze względu na ryzyko. To dobre miejsce na zrozumienie ogólnego kontekstu regulacji.
Wejdź do świata widoczności w AI
Napisz do nas: kontakt@integratorai.pl
Odwiedź: GEOknows.pl | SalesBot.pl | IntegratorAI.pl
